مسئولیت اجتماعی باعث می‌شود که از تمرکز صرف بر نفع اقتصادی کاسته شده و منافع عمومی جامعه نیز در نظر گرفته شود. بدیهی است در چنین جامعه‌ای، دسترسی مردم به خدمات اجتماعی بیشتر می‌شود، مسئولیت و حقوق اجتماعی رعایت شده و مشارکت و نظارت اجتماعی بیشتر می‌شود. در این شرایط احساس رضایت افراد از زندگی در این جامعه افزایش می‌یابد. هر چقدر برای سرمایه‌های اجتماعی ارزش بیشتری قائل شویم، به همان میزان از آسیب‌های اجتماعی کاسته شده و مسئولیت‌پذیری افزایش می‌یابد. در واقع مسئولیت اجتماعی به وسیله کمک کردن به قشر آسیب‌پذیر جامعه از عوارض توسعه در ابعاد گوناگون همچون ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌کاهد.
مسئولیت اجتماعی به مفهوم امروزی، قدمتی بالغ بر یک سده داشته و خاستگاه آن کشورهای غربی صنعتی هستند. در واقع مسئولیت اجتماعی برای مرتفع کردن مسائل و مشکلات پس از انقلاب صنعتی مورد توجه قرار گرفت. در ایران هم چند سالی است که موضوع مسئولیت اجتماعی بیش از پیش توسط سازمان‌ها مورد توجه قرار گرفته است. بانک‌ها که از ارکان اقتصادی مهم به شمار می‌روند، در نهادینه‌سازی این مبحث در جامعه نقش پررنگی ایفا می‌کنند. بانک‌ها محرک و تسهیل‌گر فعالیت‌های تجاری و اقتصادی، ارائه‌دهندگان خدمات مالی و نهادهای مولد ثروت هستند و بنابراین دارای تأثیر به‌سزایی در نهادینه کردن این حرکت فکری در سراسر جامعه هستند.
مسئولیت اجتماعی با ۵ تا ۶ دهه قدمت در صنعت بانکداری مفهومی نسبتاً جدید محسوب می‌شود. موضوع مسئولیت اجتماعی از دهه ۱۹۵۰ میلادی در صنعت بانکداری مطرح شده و چارچوب‌های مدیریتی مربوط به بانک‌ها برای پاسخگویی در این زمینه تلاش کرده‌اند. روند و فرآیند مسئولیت‌پذیری بانک‌ها در طول زمان به رویکردی نوآورانه و فعال تبدیل شده و در حال حاضر بانک‌ها نقش پیشرو و راهبر را در نهادینه‌سازی این موضوع در دیگر بنگاه‌های کشور ایفا می‌کنند. مبحث مسئولیت اجتماعی به شکل امروزین خود از سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۹۰ در بانک‌های ایران جدی شد و تا کنون بانک‌های کشور در همین راستا پروژه‌های گوناگونی را در حوزه‌های متفاوت در سراسر کشور طراحی و اجرا کرده‌اند.
بانک مهر ایران در راستای پذیرش داوطلبانه مسئولیت اجتماعی، اقدام به ارائه انواع مختلفی از خدمات اجتماعی کرده است. این بانک بر اساس الگوی بانکداری اسلامی و برای تقویت و بهبود اقتصاد آحاد ملت تأسیس شده و سعی در رفع فقر و محرومیت اقتصادی به‌خصوص در قشر ضعیف جامعه دارد. بانک مهر ایران در راستای انجام مسئولیت‌های اجتماعی خود تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای را در حوزه‌های معیشت، اشتغال‌زایی و کارآفرینی، درمان، ازدواج و همچنین حمایت از مددجویان تحت پوشش سازمان‌های مردم‌نهاد و حمایتی اعطا می‌کند.
طرح‌های مسئولیت اجتماعی بانک مهر ایران در چند محور کاری به این شرح است:
* توسعه و بهبود آموزش با اولویت قرار دادن دانش‌آموزان مناطق محروم
* توسعه و بهبود سلامت و بهداشت
* توانبخشی مددجویان نهادهای حمایتی و محرومیت‌زدایی
* صیانت از محیط زیست و توسعه فعالیت‌های زیست محیطی مردم محور
* حمایت از جوانان برای ازدواج و تشکیل دادن خانواده
* کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از حوادث طبیعی با بیمه کردن خانه‌های روستایی
بانک مهر ایران بر مبنای اهدافی که خود مصداق مسئولیت اجتماعی است، تأسیس شد و تا کنون فعالیت‌های زیادی را در این راستا انجام داده است. از جمله فعالیت‌های این بانک برای تحقق مسئولیت اجتماعی می‌توان به بیمه خانه‌هایی روستایی اشاره کرد که برای تجهیز و بازسازی خانه‌های روستایی در مقابل بلایای طبیعی است و سال گذشته ۵۰۰هزار خانه روستایی را در برگرفت.
در موردی دیگر که برای نخستین بار در سطح شبکه بانکی کشور اجرایی شد، بانک مهر ایران از محل منابع حاصل از دریافت وجه التزام، تجهیزات پزشکی مقابله با کرونا را خریداری کرد و با هماهنگی وزارت بهداشت در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور قرار داد.
ساخت ۱۰۰ باب واحد مسکونی برای سه استان سیل‌زده در سال ۱۳۹۸، ساخت مدرسه و خانه بهداشت در مناطق محروم، مشارکت در ساخت یک بیمارستان ۳۰۰ تخت خوابه اعصاب و روان، مشارکت در آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد نیز از دیگر کارهای مهم بانک مهر ایران در حوزه مسئولیت اجتماعی است.
یکی دیگر از فعالیت‌های این بانک مهر ایران اعطای تسهیلات و وام‌هایی برای خرید کالاهای ایرانی در جهت حمایت از تولید داخل است.
این بانک همچنین با راه‌اندازی طرحی با عنوان همیاران مهر این امکان را برای مردم ایجاد کرده که بتوانند پول و منابع خود را به مدت محدود یا برای همیشه جهت صرف امور خیر و دستگیری از نیازمندان حقیقی صرف کنند.
بانک مهر ایران از آغاز فعالیت تا پایان سال ۱۳۹۹ بخشی از بودجه تبلیغات خود را در حوزه مسئولیت اجتماعی هزینه می‌کرد. با این حال با مجوزی که از سوی مجمع عمومی این بانک صادر شد، از این پس قادر خواهد بود منابع حاصل از دریافت جریمه دیرکرد را صرف مسئولیت اجتماعی خود کند. آن‌طور که پیش‌تر اشاره شد خرید ۱۵هزار قلم تجهیزات پزشکی مقابله با کرونا نخستین مورد از این نمونه بود که در اردیبهشت سال جاری انجام شد. بانک مهر ایران نخستین بانک ایرانی است که با مطالعه بانک‌های اسلامی سایر کشورها و الگوگیری از آن‌ها، منابع حاصل از دریافت جریمه دیرکرد را به برنامه‌های مسئولیت اجتماعی خود تخصیص می‌دهد. از این رو می‌توان بانک مهر ایران را پیشگام حوزه مسئولیت اجتماعی شبکه بانکی کشور دانست.
